રોજગારી
લેખકર્ પ્રવિણ કે.શ્રીમાળી
શહેરના મુખ્ય રેાડ પર દ્યમચકડી મચી ગઈ હતી.જયાં જૂએા ત્ત્યાં ખાખી વદીર્ વાળા નજરે પડતાં હતાં. ડંડા પછાડીર્ પછાડીને બદ્યા રેકડીવાળા લારીએાવાળા તથા ફૂટપાથ પર પાથરણાં પાથરીને નાનીર્મેાટી ચીજવસ્તુએા વેચતા વેપારીએાને પેાલીસરેાડ પારથી આઘા ખસેડતી હતી. જે માનતા નહેાતા ને સામે આનકાની કરતાં હતા તેમને થેાડેા ડંડાનેા સ્વદ પણ પેાલીસવાળા ચખાડતા હતા. રેકડીવાળા કે લારીએાવાળા ખસવાનું નામ ન લે તેા તેમની વસ્તુએા લારીએા પરથી ફેંકીને ઘા કરતા લારીએાવાળાેને ખસવું પડતું. પણ ખસીર્ ખસીને જાય કયાંૠ કારમ કે હવે જગ્યા જ નહેાતી. વચ્ચે રેાડ હતેા અને ફૂટપાથ પર પબ્લિકનેા જમેલેા હતેા. હકડેઠઠ ભીડ જામવા માંડી હતી. બે બાજુના રેાદ ક્રેાસ કરીને પેાલીસે ત્યાંથી આવતાં વાહનેાની અવર્ર જવર અટકાવી દીદ્યી અને બદ્યા વાહનેાવાળાએાને પાછા વળવું પડતું હતું.એાટેા રીક્ષાવાળા અને સ્ટલીયા ભરતાં છકડાવાળાએાની હાલત તેા એકદમ ખરાબ થઈ ગઈ.પેાલીસે રસ્તેાબંદ્ય કરી પેસેન્જરેાને અદ્યવચ્ચે ઉતાર્યા વગર છૂટકેા નહેાતેા. પેસેન્જરેા પછી ભાડું આપવામાં રકઝક કરવા માંડયા.ઘણાં રીક્ષાએાવાળાએ તેા ઘણાં પેસેન્જરેાને અડદ્યાં રસ્તે ઉતારી દીદ્યાં હેાવાથી ભાંડું શાનું મળેૠ કહીને ભાડું જ આપયું નહીં. આથી રીક્ષા ડા્રયવરેા દ્યૂઆંપૂઆં થઈને આ બદ્યેા તમાશેા શાનેા છેૠ તે જેાવા એકબાજુ ઊભા રહ્યાં. તેમાં વળી નવી પરિસ્થિતિ ઊભી થઈ હવે તેા જે રસ્તેા બંદ્ય જેાઈને પાછાં વળતા હતાં તેવા વાહનેાવાળાએાને હવે તેા પાછાં વળવું પણ મુશ્કેલ પડી ગયું. કેમકે ત્યાં હવે ટ્રાફિક જામ થઈ ગયેા હતેા.
પરંતુ આ બદ્યી દ્યમાલ શાની હતીૠર્ દ્યમાલ બદ્યી વડાપ્રદ્યાન વિદ્યાનસભાની ચૂંટણી માટે પેાતાની પાટીર્ના અહીં ઊભા રહેલાં ઉમેદવાર માટે પ્રચાર કરવા આવી રહ્યાં હતાં તેની હતી. આથી જે રેાડ પરથી શાહી સવારીનેા કાફલેા પસાર થવાનેા હતેા તે રેાડ પર પેાલીસ વ્યવસ્થા કરવા માટે આવી હતી પરંતુંા અહીં તેા અવ્યવસ્થા ફેલાઈ ગઈ હતી. ચાર રસ્તા પડતાં હતા તેમાં બે રસ્તાએા બંદ્ય કરવાથી ત્યાં વાહનેાની લાંબી કતાર લાગી ગઈ હતી. વાહનેાવાળાના હેાર્ન પર હેાર્ન વાગતાં હતાં.
અબે હટાના તેરેા કેા સુનઈ નહીં દેતા કયાંૠ સા’બ જગા નહીં હૈ કયા કરુંૠ મેરે સર પે ચઢ જાસા પેાલીસવાળેા એક ખૂણામાં જેમ તેમ કરીને ગેાઠવાયેલાં પાણી પુરીવાળાને દ્યમકાવી રહ્યેા હતેા. અૈસે નહીં માનેગા તું ૠ...તેરેા કેા દંડ હી કરના પડેગા અરે તિવારી જરા એન.સી.પી. બુક લાના તિવારી પણ આવી ગયેા રેાકડી કરવા માટે. ચલ અબે ઢાઈસેા રુપૈયા નિકાલ સા’બ પૈસા તેા એક ભી નહીંદયા કીજીયે સા’બ શામુ કરગરતેા રહ્યેા ને પેાલીસે લારી પર પડેલેા પૈસાનેા દાબડેા ખેાલ્યેા પચાસ સાઈઠ રૂપિયાની પરચૂરણ પડી હતી. તે સાવરી લઈને ખાલી દાબડેા પછાડયેા ચલ અબ યહ પાનીકી મટુકી અૈાર યહ પુરીએાકા કબાટ ઊઠા કે વહા સામને કેામ્પલેક્ષ કે અંદર ચલા જાલારી યહાં હી રહનેદે ના છૂટકે શામુને તેમ કરવું પડયું.
ખાલી પડેલી લારી પર લેાકેા ચડી ગયા ને વડાપ્રદ્યાન ની ગાડી નીકળવાની રાહ જેાવા લાગ્યા. ત્રણ કલાકની દ્યમાલ પછી શાહી સવારી નીકળી. વડાપ્રદ્યાન પેાતાની કારમાંથી હાથ કાઢીને લેાકેાનું અભિવાદન ઝીલી રહ્યાં હતાં.થેાડીવાર પછી બાજુના મેદાનેથી લાઉડસ્પીકરમાંથી વડાપ્રદ્યાનનેા અવાજ સંભળાવા લગ્યેા. શામુનું મેાં જેાવા જેવું થઈ ગયું હતું.હમ વાદા કરતે હૈ કે હમ ગરીબી કેા હટા દેંગે સબકેા હમારી સરકાર આને પર હર એક ઘરમેં સે એક વ્યકિત કેા નૈાકરી દેગે અૈાર બેકારી દૂર કરેંગે. શબકેા રેાજીર્ રેાટી મિલેંગી કિસીકેા ભૂખા નહીં સેાના પડેગા રેાજગારીકી તકેં બઢાયંગે શામુાના કાને આ અવાજની સાથે સાથે તેની પત્નીનું ડૂસ્કું અને ત્રણ માસુમ બાળકેાના રડવાનેા અવાજ અથડાતેા હતેા. કેમકે આજે તેના ઘરનેા ચૂલેા સળગવાનેા નહેાતેા.
ર્ પ્રવિણ કે.શ્રીમાળી
શહેરના મુખ્ય રેાડ પર દ્યમચકડી મચી ગઈ હતી.જયાં જૂએા ત્ત્યાં ખાખી વદીર્ વાળા નજરે પડતાં હતાં. ડંડા પછાડીર્ પછાડીને બદ્યા રેકડીવાળા લારીએાવાળા તથા ફૂટપાથ પર પાથરણાં પાથરીને નાનીર્મેાટી ચીજવસ્તુએા વેચતા વેપારીએાને પેાલીસરેાડ પારથી આઘા ખસેડતી હતી. જે માનતા નહેાતા ને સામે આનકાની કરતાં હતા તેમને થેાડેા ડંડાનેા સ્વદ પણ પેાલીસવાળા ચખાડતા હતા. રેકડીવાળા કે લારીએાવાળા ખસવાનું નામ ન લે તેા તેમની વસ્તુએા લારીએા પરથી ફેંકીને ઘા કરતા લારીએાવાળાેને ખસવું પડતું. પણ ખસીર્ ખસીને જાય કયાંૠ કારમ કે હવે જગ્યા જ નહેાતી. વચ્ચે રેાડ હતેા અને ફૂટપાથ પર પબ્લિકનેા જમેલેા હતેા. હકડેઠઠ ભીડ જામવા માંડી હતી. બે બાજુના રેાદ ક્રેાસ કરીને પેાલીસે ત્યાંથી આવતાં વાહનેાની અવર્ર જવર અટકાવી દીદ્યી અને બદ્યા વાહનેાવાળાએાને પાછા વળવું પડતું હતું.એાટેા રીક્ષાવાળા અને સ્ટલીયા ભરતાં છકડાવાળાએાની હાલત તેા એકદમ ખરાબ થઈ ગઈ.પેાલીસે રસ્તેાબંદ્ય કરી પેસેન્જરેાને અદ્યવચ્ચે ઉતાર્યા વગર છૂટકેા નહેાતેા. પેસેન્જરેા પછી ભાડું આપવામાં રકઝક કરવા માંડયા.ઘણાં રીક્ષાએાવાળાએ તેા ઘણાં પેસેન્જરેાને અડદ્યાં રસ્તે ઉતારી દીદ્યાં હેાવાથી ભાંડું શાનું મળેૠ કહીને ભાડું જ આપયું નહીં. આથી રીક્ષા ડા્રયવરેા દ્યૂઆંપૂઆં થઈને આ બદ્યેા તમાશેા શાનેા છેૠ તે જેાવા એકબાજુ ઊભા રહ્યાં. તેમાં વળી નવી પરિસ્થિતિ ઊભી થઈ હવે તેા જે રસ્તેા બંદ્ય જેાઈને પાછાં વળતા હતાં તેવા વાહનેાવાળાએાને હવે તેા પાછાં વળવું પણ મુશ્કેલ પડી ગયું. કેમકે ત્યાં હવે ટ્રાફિક જામ થઈ ગયેા હતેા.
પરંતુ આ બદ્યી દ્યમાલ શાની હતીૠર્ દ્યમાલ બદ્યી વડાપ્રદ્યાન વિદ્યાનસભાની ચૂંટણી માટે પેાતાની પાટીર્ના અહીં ઊભા રહેલાં ઉમેદવાર માટે પ્રચાર કરવા આવી રહ્યાં હતાં તેની હતી. આથી જે રેાડ પરથી શાહી સવારીનેા કાફલેા પસાર થવાનેા હતેા તે રેાડ પર પેાલીસ વ્યવસ્થા કરવા માટે આવી હતી પરંતુંા અહીં તેા અવ્યવસ્થા ફેલાઈ ગઈ હતી. ચાર રસ્તા પડતાં હતા તેમાં બે રસ્તાએા બંદ્ય કરવાથી ત્યાં વાહનેાની લાંબી કતાર લાગી ગઈ હતી. વાહનેાવાળાના હેાર્ન પર હેાર્ન વાગતાં હતાં.
અબે હટાના તેરેા કેા સુનઈ નહીં દેતા કયાંૠ સા’બ જગા નહીં હૈ કયા કરુંૠ મેરે સર પે ચઢ જાસા પેાલીસવાળેા એક ખૂણામાં જેમ તેમ કરીને ગેાઠવાયેલાં પાણી પુરીવાળાને દ્યમકાવી રહ્યેા હતેા. અૈસે નહીં માનેગા તું ૠ...તેરેા કેા દંડ હી કરના પડેગા અરે તિવારી જરા એન.સી.પી. બુક લાના તિવારી પણ આવી ગયેા રેાકડી કરવા માટે. ચલ અબે ઢાઈસેા રુપૈયા નિકાલ સા’બ પૈસા તેા એક ભી નહીંદયા કીજીયે સા’બ શામુ કરગરતેા રહ્યેા ને પેાલીસે લારી પર પડેલેા પૈસાનેા દાબડેા ખેાલ્યેા પચાસ સાઈઠ રૂપિયાની પરચૂરણ પડી હતી. તે સાવરી લઈને ખાલી દાબડેા પછાડયેા ચલ અબ યહ પાનીકી મટુકી અૈાર યહ પુરીએાકા કબાટ ઊઠા કે વહા સામને કેામ્પલેક્ષ કે અંદર ચલા જાલારી યહાં હી રહનેદે ના છૂટકે શામુને તેમ કરવું પડયું.
ખાલી પડેલી લારી પર લેાકેા ચડી ગયા ને વડાપ્રદ્યાન ની ગાડી નીકળવાની રાહ જેાવા લાગ્યા. ત્રણ કલાકની દ્યમાલ પછી શાહી સવારી નીકળી. વડાપ્રદ્યાન પેાતાની કારમાંથી હાથ કાઢીને લેાકેાનું અભિવાદન ઝીલી રહ્યાં હતાં.થેાડીવાર પછી બાજુના મેદાનેથી લાઉડસ્પીકરમાંથી વડાપ્રદ્યાનનેા અવાજ સંભળાવા લગ્યેા. શામુનું મેાં જેાવા જેવું થઈ ગયું હતું.હમ વાદા કરતે હૈ કે હમ ગરીબી કેા હટા દેંગે સબકેા હમારી સરકાર આને પર હર એક ઘરમેં સે એક વ્યકિત કેા નૈાકરી દેગે અૈાર બેકારી દૂર કરેંગે. શબકેા રેાજીર્ રેાટી મિલેંગી કિસીકેા ભૂખા નહીં સેાના પડેગા રેાજગારીકી તકેં બઢાયંગે શામુાના કાને આ અવાજની સાથે સાથે તેની પત્નીનું ડૂસ્કું અને ત્રણ માસુમ બાળકેાના રડવાનેા અવાજ અથડાતેા હતેા. કેમકે આજે તેના ઘરનેા ચૂલેા સળગવાનેા નહેાતેા.
ર્ પ્રવિણ કે.શ્રીમાળી
